ICBR – Internationale Commissie ter Bescherming van de Rijn

Sediment

De Rijn vervoert van nature grote hoeveelheden stenen, zand en grind, vaak samengevat onder de noemer “bodemmateriaal“. Dit bodemmateriaal is voortdurend in beweging. De kleinere deeltjes in het bodemmateriaal worden sediment of zwevend stof genoemd.

De kwaliteit van het Rijnwater is afhankelijk van de kwaliteit van het sediment/zwevend stof dat door de rivier wordt getransporteerd.

Aangezien onoplosbare stoffen – ook verontreinigende stoffen – aan sediment adsorberen en later weer kunnen vrijkomen in het water kan sediment worden beschouwd als het langetermijngeheugen van de rivier als het gaat om verontreinigingen uit het verleden. Omdat de verschillende gebruiksfuncties van de Rijn kunnen worden beïnvloed door de kwaliteit van het sediment heeft de ICBR een sedimentmanagementplan tot stand gebracht. De actuele stand van de uitvoering van het Sedimentmanagementplan wordt kort beschreven op de interactieve kaarten en uitvoerig uiteengezet in ICBR-rapport 212. Voor 2027 zullen er eisen en doelen worden gedefinieerd waaraan een verbeterde sedimenthuishouding moet voldoen.

De Alpenrijn sleept ontzettend veel stenen en grind naar het Bodenmeer. Dit materiaal zet zich af in het mondingsgebied, wat betekent dat er voortdurend grind moet worden gebaggerd en de Rijn het Bodenmeer verlaat zonder bodemmateriaal en sedimentdeeltjes. 

De Aare, die materiaal meevoert uit de centrale Zwitserse Alpen, het Zwitserse Middelland en het Juragebergte, zorgt voor de eerste grote toevoer van sediment.

Hoewel op het 70 km lange traject tussen de monding van de Aare en Bazel slechts kleinere zijrivieren in de Rijn stromen, stijgt de hoeveelheid zwevend stof op dit deel van de Rijn van circa 0,5 miljoen ton naar circa 1,5 miljoen ton. Door afzetting (sedimentatie) in het traagstromende water van de opeenvolgende stuwpanden tussen Bazel en Iffezheim verliest de zuidelijke Duits-Franse Bovenrijn ongeveer 300.000 ton van zijn jaarlijkse hoeveelheid zwevend stof.

Aan de grens tussen Duitsland en Nederland bij Bimmen/Lobith (rivierkilometer 865) vervoert de Rijn gemiddeld circa 3 miljoen ton zwevend stof, een hoeveelheid die overeenkomt met ongeveer 150.000 vrachtwagens.

Wist je dat ...

er elk jaar 20 miljoen kubieke meter slib uit de haven van Rotterdam moet worden gebaggerd om ze op diepte te houden?

Het slib wordt aangevoerd vanuit de Rijn-Maas delta, maar ook vanuit de zee, en bezinkt onder invloed van de getijden.