ICBR – Internationale Commissie ter Bescherming van de Rijn

Gebruiksfuncties

De Rijn is de drukst gebruikte rivier van Europa.

Het water in het Rijnstroomgebied wordt op diverse manieren gebruikt. De gebruiksfuncties staan elkaar soms in de weg, veranderen de wateren nagenoeg altijd en hebben negatieve gevolgen voor de waterkwaliteit.

De functies en de bescherming van de Rijn en zijn zijrivieren moeten duurzaam op elkaar worden afgestemd, opdat het gebruik dat toekomstige generaties zullen maken van de rivier en de activiteiten die zij er zullen ontplooien niet op het spel worden gezet. Deze afstemming is bijzonder urgent, omdat bestaande problemen, zoals bijvoorbeeld bij de overstromingspreventie, als gevolg van de klimaatverandering waarschijnlijk nog zullen toenemen in intensiteit.

Ten behoeve van scheepvaart, opwekking van hydro-elektriciteit, hoogwaterveiligheid en landwinning is vrijwel de gehele Rijn en zijn al zijn zijrivieren de afgelopen honderdvijftig jaar opgestuwd of rechtgetrokken. Andere gebruiksfuncties berokkenen indirect schade aan de Rijn en zijn uiterwaarden door puntlozingen of diffuse lozingen van nutriënten en verontreinigende stoffen vanuit verstedelijkte gebieden, industrie en landbouw.

Op lange termijn kunnen daarbij moeilijk afbreekbare stoffen gaan accumuleren in sediment of organismen. Landbouw bijvoorbeeld tast het grondwater aan doordat te hoge doses meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen worden uitgespoeld en op die manier in het grondwater terechtkomen. Ook de lucht voert vervuilende stoffen aan, met name in uitlaatgassen en verbrandingsgassen van energiecentrales en industrie, zelfs vanuit regio's buiten het Rijnstroomgebied. Voorbeelden van andere gebruiksfuncties die soms negatieve effecten hebben zijn industriewaterwinning, koelwatergebruik (warmtebelasting), recreatie en mijnbouw.

Wist je dat ...

er in het Rijngebied gemiddeld 290 mensen wonen per vierkante kilometer, en sommige verstedelijkte gebieden een bevolkingsdichtheid hebben van meer dan 3.000 inwoners per vierkante kilometer?

Dit is een van de redenen van de hoge gebruiksdruk.