Complexvormers zijn wijd verbreide industriële chemicaliën die op verschillende gebieden, maar vooral in industrie en bedrijven worden toegepast. Emissies van deze stoffen naar het water gebeuren dan ook voornamelijk in de industrie, maar in mindere mate ook in huishoudens. Complexvormers worden toegepast in de chemische industrie, de papier- en de foto-industrie, de drankenindustrie (bottelarijen en producenten), de textielindustrie, de zuivelindustrie en de galvanische industrie (veredelen van metaaloppervlakken).
De concentraties van de complexvormers die in onze wateren worden aangetroffen, bedragen regelmatig enkele tientallen microgram per liter (µg/l) en nemen toe in de loop van de Rijn, behalve bij de stof DTPA. De hoogste concentraties worden gemeten in de Duitse Nederrijn en de Rijndelta en in een aantal zijrivieren van de Rijn.
De complexvormers EDTA en DTPA, die vanwege hun verspreiding en slechte biologische afbreekbaarheid nader worden bekeken in het evaluatierapport, worden synthetisch vervaardigd en vertonen hogere concentraties in de Rijn en zijn zijrivieren.
Complexvormers vormen een aandachtspunt voor de drinkwatervoorziening, omdat ze in rwzi’s niet volledig kunnen worden verwijderd. De verwachting is dat de stoffen zelf geen effecten hebben op de organismen in de Rijn, maar dat hun interactie met andere stoffen (vooral zware metalen, zoals bijv. cadmium en kwik, of hardingselementen) eventueel kan leiden tot negatieve gevolgen voor het milieu. Ze kunnen ervoor zorgen dat er via de rwzi’s grotere hoeveelheden zware metalen in het water terechtkomen.
Maatregelen aan de bron zijn belangrijk om de verontreiniging van het (drink)water met complexvormers doeltreffend te verminderen. Rwzi’s uitrusten met nieuwe zuiveringsmethodes is daarentegen niet effectief.