ICBR – Internationale Commissie ter Bescherming van de Rijn

ICBR publiceert derde stroomgebiedbeheerplan Rijn - goed overzicht van de toestand van de wateren en de te ondernemen acties

Voor de derde keer sinds 2009 heeft de Internationale Commissie ter Bescherming van de Rijn (ICBR) een beheerplan voor het internationaal stroomgebiedsdistrict Rijn gepubliceerd. Het plan geeft een overzicht van de toestand van de Rijn, zijn grootste zijrivieren en het bijbehorende grondwater, en vat samen welke maatregelen de landen in de periode 2022-2027 zullen nemen om de goede toestand van de wateren te bereiken. In vergelijking met de periode 2016-2021 valt er een lichte verbetering waar te nemen, maar er zullen nog aanzienlijke inspanningen nodig zijn om verdere vooruitgang te boeken.

Foto: S. Schulte-Kellinghaus

Zoals in de EU-Kaderrichtlijn Water (richtlijn 2000/60/EG) is vastgelegd, stellen de landen in het Rijnstroomgebied om de zes jaar een gezamenlijk beheerplan op voor het internationaal stroomgebieddistrict Rijn, dat de Rijn en alle zijrivieren met een stroomgebied groter dan 2.500 vierkante kilometer omvat. Ook de niet-EU-landen Zwitserland en Liechtenstein dragen bij aan de totstandbrenging.

Het beheerplan 2022-2027 is - na een inspraakperiode van zes maanden van april tot en met oktober 2021 - op 22 maart 2022 gepubliceerd via de volgende link: https://www.iksr.org/nl/eu-richtlijnen/eg-kaderrichtlijn-water/stroomgebiedbeheerplan-2021-1

10% van de oppervlaktewateren in goede ecologische toestand

Uiterlijk in 2027 zou - overeenkomstig de Kaderrichtlijn Water - voor alle wateren de goede toestand moeten zijn bereikt. Om dit te beoordelen, worden de Rijn en zijn zijrivieren in stukken verdeeld, de zogenaamde oppervlaktewaterlichamen. Uit de meest recente resultaten blijkt dat in het internationaal Rijndistrict 10% van de grotere wateren momenteel in een goede ecologische toestand verkeert. Dit is een verbetering van 7% ten opzichte van 2016.

Doorslaggevend voor de ecologische toestand zijn verschillende bio-indicatoren. Er zijn bijvoorbeeld verbeteringen opgetreden bij de visfauna in de Middenrijn en bij de ongewervelde macro-organismen in de Duitse Nederrijn, het zogenaamde macrozoöbenthos. Echter, het is belangrijk voor ogen te houden dat de totaalbeoordeling van de toestand gebaseerd is op het zogenaamde one-out-all-out-principe van de Kaderrichtlijn Water. De toestand wordt bepaald door de slechtste indicator. Bijgevolg zijn verbeteringen in afzonderlijke biologische kwaliteitselementen niet zichtbaar in de totaalbeoordeling. Daarom worden de bio-indicatoren ook afzonderlijk weergegeven op de kaarten in het beheerplan.

Voor het jaar 2027 wordt voorspeld dat een derde van de oppervlaktewaterlichamen de goede ecologische toestand zal bereiken.

Beter beeld bij het grondwater

De toestand van het grondwater laat een beter beeld zien, hoewel het grondwater, deels als gevolg van zeer lange verblijftijden, traag reageert op veranderingen en het dus langer duurt voordat reeds uitgevoerde maatregelen een positief effect hebben. Bij de beoordeling van de toestand wordt er een onderscheid gemaakt tussen de kwantiteit en de kwaliteit van het grondwater.

Nu al verkeert 97% van de grondwaterlichamen in een goede kwantitatieve toestand. 75% verkeert in een goede kwalitatieve toestand; dit is 8% meer dan in 2016. Tegen 2027 moet het aandeel grondwaterlichamen met een goede kwalitatieve, chemische toestand gestegen zijn tot bijna 80%.

De afgelopen zes jaar hebben de landen in het Rijnstroomgebied tal van maatregelen genomen om de toestand van de wateren te verbeteren. Voorbeelden hiervan zijn de opening van een aantal grote vispassages, de kier in de Haringvlietsluizen bij Rotterdam (2018), het natuurlijk herinrichten van rivieren en beken in het stroomgebied, het herstel van uiterwaarden en het verminderen van waterverontreiniging.

De wateren zijn eeuwenlang door de mens aangepast en vervuild. Daarom zijn verdere maatregelen nodig, die worden toegelicht in het beheerplan van de ICBR en in detail zijn terug te vinden in de nationale beheerplannen.

Met vragen kunt u terecht bij

Internationale Commissie ter Bescherming van de Rijn (ICBR)
Marc Daniel Heintz
0049-261-94252-19
marcdaniel.heintz@iksr.de

De ICBR in het kort

In de Internationale Commissie ter Bescherming van de Rijn (ICBR) werken Zwitserland, Frankrijk, Duitsland, Luxemburg, Nederland en de Europese Unie al meer dan zeventig jaar samen op basis van een volkenrechtelijke overeenkomst om de verschillende gebruiksfuncties en de bescherming van de rivier met elkaar in overeenstemming te brengen. In het kader van de tenuitvoerlegging van de Europese richtlijnen is de grensoverschrijdende samenwerking uitgebreid met Oostenrijk, Liechtenstein, Italië en Wallonië.

De huidige voorzitter is Veronica Manfredi van de Europese Commissie. Een internationaal bezet secretariaat dat is gevestigd in Koblenz (Duitsland) staat haar en de overleggroepen van de ICBR terzijde.

Zie ook www.iksr.org en https://twitter.com/ICPRhine.