ICBR – Internationale Commissie ter Bescherming van de Rijn

Zeventig jaar ICBR - Uitvoering van programma Rijn 2040 begint

In juli 2020 viert de Internationale Commissie ter Bescherming van de Rijn (ICBR) haar zeventigjarig bestaan. De ICBR is een van de meest succesvolle internationale riviercommissies, hetgeen onder andere blijkt uit de balans die is opgemaakt van het programma Rijn 2020. Met het programma Rijn 2040, dat tijdens de Rijnministersconferentie in februari 2020 in Amsterdam is vastgesteld, gaat de ICBR de toekomstige uitdagingen aan. De landen in het Rijnstroomgebied zetten nu de eerste stappen in de uitvoering van dit programma.

Plenaire vergadering voor het eerst per videoconferentie

Op 3 juli heeft de Plenaire Vergadering van de ICBR plaatsgevonden. Veronica Manfredi, voorzitter van de ICBR, en Olivier Thibault, waterdirecteur van Frankrijk, dat dit jaar als gastland optrad, heetten de rond vijftig deelnemers welkom in een drietalige videoconferentiezaal en niet in Straatsburg, zoals oorspronkelijk was gepland.

Landen in het Rijnstroomgebied en EU focussen op gezonde en veerkrachtige rivieren

Zeventig jaar na de oprichting van de ICBR op 11 juli 1950 zijn milieu- en natuurbescherming relevanter dan ooit. Veronica Manfredi is stellig: “Integraal werken is vandaag de dag een must. Zeventig jaar geleden was dat helemaal anders. In natuurlijke leefgebieden met intacte functies komt niet alleen een grote soortendiversiteit voor, deze gebieden zijn ook beter bestand tegen negatieve invloeden, zoals klimaatverandering, en hebben een positief effect op de gezondheid van de mens, waardoor ze een belangrijke bijdrage leveren aan onze samenleving.”

Niet voor niets trekt de Europese Unie in het kader van de “European Green Deal” en de nieuwe Biodiversiteitsstrategie heel wat geld uit voor onder meer het herstel en het beheer van vrij afstromende wateren en uiterwaardgebieden.

Het programma Rijn 2040, dat tijdens de zestiende Rijnministersconferentie op 13 februari 2020 in Amsterdam is aangenomen, sluit met zijn concrete doelen voor onder andere het herstel van uiterwaarden van rivieren, de verbetering van de passeerbaarheid voor vissen en de vermindering van microverontreinigingen in het water mooi aan bij deze EU-afspraken en is dus perfect getimed.

Eerste stappen in de uitvoering van Rijn 2040

De ICBR en de landen in het Rijnstroomgebied ondernemen nu de eerste acties om een begin te maken met de uitvoering van Rijn 2040.

Zo is bijvoorbeeld een van de richtinggevende doelen van het programma om de emissies van microverontreinigingen op de Rijn en zijn zijrivieren voor 2040 met minstens 30% te verminderen. Microverontreinigingen zijn onder andere resten van geneesmiddelen, röntgencontrastmiddelen of gewasbeschermingsmiddelen. De ICBR heeft van de Rijnministersconferentie de opdracht gekregen om voor 2021 een gemeenschappelijk beoordelingssysteem te ontwikkelen om de emissiereductie te controleren. De nieuwe expertgroep die hiervoor is ingesteld heeft het werk in juni 2020 opgepakt.

Een ander belangrijk doel, waar al lang aan wordt gewerkt, is de passeerbaarheid van de Rijn en zijn zijrivieren voor de visfauna. Na de zware investeringen die al zijn gedaan om vissen weer over honderden kilometers in de Rijn te laten migreren, werken de landen in het Rijnstroomgebied nu samen verder om ervoor te zorgen dat de laatst overgebleven hindernissen voor de vismigratie op korte termijn worden weggenomen.

In een expertgroep wordt de ontwikkeling van de biotopen aan de Rijn op innovatieve wijze geëvalueerd met behulp van satellietbeelden. De voorbije twintig jaar is ongeveer 140 km² verloren gegane uiterwaard hersteld; voor 2040 moet hier nog 200 km² bijkomen.

De komende twintig jaar moet het overstromingsrisico aan de Rijn, ondanks de bevolkingsgroei en de hiermee gepaard gaande stedelijke ontwikkeling, met nog eens 15% worden verminderd. De ICBR biedt de landen een instrument voor de risicobeoordeling aan, genaamd FloRiAn, dat op het gehele Rijnstroomgebied kan worden toegepast.

Met vragen kunt u terecht bij

Internationale Commissie ter Bescherming van de Rijn (ICBR)
Marc Daniel Heintz
marcdaniel.heintz(at)iksr.de

De ICBR in het kort

In de Internationale Commissie ter Bescherming van de Rijn (ICBR) werken Zwitserland, Frankrijk, Duitsland, Luxemburg, Nederland en de Europese Unie al zeventig jaar samen op basis van een volkenrechtelijke overeenkomst om de verschillende gebruiksfuncties en de bescherming van de rivier met elkaar in overeenstemming te brengen. In het kader van de tenuitvoerlegging van de Europese richtlijnen is de grensoverschrijdende samenwerking uitgebreid met Oostenrijk, Liechtenstein, Italië en Wallonië.

De huidige voorzitter is Veronica Manfredi van de Europese Commissie. Een internationaal bezet secretariaat dat is gevestigd in Koblenz (Duitsland) staat haar en de overleggroepen van de ICBR terzijde.

In 2013 heeft de ICBR de European RiverPrize gewonnen en in 2014 de International Thiess RiverPrize voor haar succesvolle werk sinds haar oprichting in 1950. Meer informatie over de ICBR vindt u op www.iksr.org.